Dag Carlos!

Vanaf Chiang Mai beginnen we onze laatste etappe samen met Carlos naar Bangkok. We overnachten onderweg in een stadje waar geen enkele toerist is en daar kunnen we genieten van de authentieke Thaise gastvrijheid. Een meisje dat ik in een internetcafe naar een hotel vraag, komt later in de regen op haar brommer aangereden om te kijken of we wel goed terecht zijn gekomen! Dit maak je hier niet vaak meer mee. In Bangkok rijden we meteen naar de vertrouwde tempel in Banglampu waar Carlos gezegend en wel geparkeerd kan worden. We checken in bij het ons bekende hotel met zwembad op het dak en voelen ons meteen thuis. De volgende dag gaan we aan het andere eind van de stad naar het kantoor van Transpeed en ontmoeten daar onze shipping agent. Beer Nielsen is een Thai van Deense komaf en spreekt uitstekend engels. Ik heb voorafgaand aan onze ontmoeting al uitgebreid emailverkeer met hem gehad en ben ervan overtuigd dat het verschepen van de auto dit keer een soepel proces wordt. We stellen hem op de hoogte van onze ervaringen in India en bij het horen van die verhalen valt hij bijna van zijn stoel. 'Ongelofelijk!', zegt hij en hij verzekert ons dat hij zijn uiterste best gaat doen om herhaling van die tragedie te voorkomen. Eigenlijk willen we voor Carlos nog een paar foto's op stickervel laten printen en we vragen Beer of hij een adresje weet. Zijn kantoor blijkt zich middenin een zeer bedrijvig gedeelte van Bangkok te bevinden en we hoeven alleen de straat over te steken om bij een grafisch bureautje terecht te komen. Voor een luttel bedrag laten we twee stickers printen voor de achterramen van Carlos. Een paar straten verder kan Carlos nog een wasbeurt krijgen en om de hoek is een fotolab waar Rein nog wat foto's laat afdrukken. Het is erg prettig zaken doen hier en we vinden het eigenlijk steeds leuker in Bangkok. We storten ons in afwachting van het laden van de container in het feestgedruis van Banglampu. Khao San Road is al jaren het epicentrum van het backpackergebeuren in Thailand, maar ik geloof dat wij er inmiddels wat te oud voor zijn. In het wijkje een paar straten achter Khao San is alles wat minder luid en plakkerig en daar bevindt zich tevens de Gecko Bar. Het is waarschijnlijk de goedkoopste kroeg van de buurt en het trekt nieuwerwetse en overjarige hippies, funky wereldreizigers, vette en vieze mannen en jonge backpackers aan. We ontmoeten er Robert, een intelligente bejaarde gozer uit de VS, die al in 1958 in Azie is gaan wonen. Hij weet echt alles van de regio en heeft het allemaal voor z'n ogen zien veranderen. Momenteel woont hij op Hawaii, maar hij pakt nog regelmatig het vliegtuig naar Bangkok en Saigon. Hij houdt enorm van bier, maar zijn prostaat heeft het een beetje begeven. Ook trillen zijn handen behoorlijk. Elke keer als hij naar het toilet is geweest, zit er een natte vlek in het kruis van zijn broek. Oud worden is geen pretje. Verder leggen we het aan met een Italiaan die eigenlijk naar huis moet, maar die maar niet wegkomt. Zijn visum is al drie weken verlopen en zijn geld is bijna op. Door de toeristenwijk in Bangkok lopen allerlei straatverkopers die je van alles willen slijten. De meest herkenbare zijn de vrouwtjes uit het noorden van Thailand die met hun zelfgemaakte mutsen op houten kikkers proberen te verkopen. Iedereen die wel eens in Bangkok is geweest, weet waar ik het over heb. De kikkers hebben een geribbelde rug en door er met een stok overheen te roetsjen, produceren ze het geluid dat verdacht veel op dat van een kikker lijkt. Je hoort ze al van verre aankomen en beginnen je na verloop van tijd enorm te irriteren. Tijdens een avondje Gecko Bar is Rein toch overgegaan tot een aankoop. En wat voor aankoop! Van een van de vrouwtjes heeft hij zowel de muts als het hele kikkerassortiment opgekocht. Na deze aankoop moet hij gedacht hebben: ‘Wat die vrouwtjes kunnen, kan ik ook’ en ja hoor… Rein baant zich een weg over het terras begeleid door het geluid dat hij met de kikkers maakt. Op z’n hoofd uiteraard die belachelijke hoed en wanhopig probeert hij de zojuist gedane aankoop door te verkopen aan de andere cafebezoekers. Carlos zit namelijk inmiddels reeds in een verzegelde container, dus hij moet die gezellige kwakerds zelf meeslepen in de rugzak. Iedereen op het terras geniet van Rein’s kikkershow, maar er is uiteraard niemand die de kikkers voor een zacht prijsje overneemt. ‘Leuk voor op Lowlands’, probeert Rein nog als troost voor zichzelf. Ik heb de tranen in m’n ogen van het lachen en zie hem in gedachten al de Lowlandsbezoekers irriteren. Op aanraden van mijn broer Bart gaan we in een andere wijk naar een hip restaurant. The Longtable Restaurant is op de 25e verdieping van een hoog gebouw. We lopen de trap op naar de entree van de toren. Naast me hoor ik een enorme klap. De klap die je hoort als een meeuw zich met volle vaart te pletter vliegt tegen je huiskamerraam. Het is geen vogel, maar Rein die dacht een openstaande deur te passeren. Z’n gezicht heeft zicht plat tegen de ruit gesmakt en er loopt een straal bloed over z’n gezicht en de vloer van de entreehal. Heftig geschrokken personeel komt met de verbanddoos aangesneld. We hebben de situatie gelukkig snel onder controle en behalve een klein litteken heeft het geen verdere gevolgen. Het restaurant op de 25e verdieping maakt alles goed. Prachtlocatie en heerlijk eten!
Op 1 juli is het na twaalf dagen Bangkok zover: we vliegen via Singapore naar Kuching op Borneo. Borneo is het op twee na grootste eiland van de wereld en bestaat uit Sarawak en Sabah (Maleisie), Brunei en Kalimantan (Indonesie). In het verleden zijn er veel twisten geweest over de grond in Borneo. Er floreerde een rijke handel in specerijen en later in olie en iedereen wilde daar natuurlijk wel een graantje van meepikken. In de 17e eeuw komen de Engelsen en de Nederlanders aan land en hun belangen botsen. Een akkoord uit 1824 verdeelt Borneo in verschillende handelsgebieden, die later de 20e-eeuwse grenzen zullen markeren. Nederland krijgt het gedeelte dat later Indonesie wordt (Kalimantan) en de Engelsen krijgen het gedeelte dat later Maleisie wordt (Sarawak en Sabah). Brunei is de enige onafhankelijke staat in huidig Borneo. In 1907 is de anglo-hollandse onrust wel voorbij en fuseren de Engelse en de Nederlandse oliemaatschappijen in de Royal Dutch Shell en in 1930 zijn zij verantwoordelijk voor 85% van de olieproductie in Indonesie. Dit wetende, realiseer ik dat mijn eigen geschiedenis steeds dichterbij komt. Tot nu toe bestonden de voormalige imperialisten tijdens onze reis uit Engelse en Fransen, maar naarmate we Indonesie naderen, kunnen de Hollanders aan dit rijtje worden toegevoegd. Ik ben benieuwd wat we daar vandaag de dag nog van mee gaan krijgen…
Kuching is een leuke, maar suffe stad in Sarawak. Na een dag hebben we het wel gezien en gaan we met een omweg richting het oosten. Ten zuiden van Kuching bezoeken we een rehabilitatiecentrum voor orang oetangs. Toeristen kunnen hier tijdens voedertijd de dieren in natuurlijke omgeving zien. Ik verwacht aanvankelijk de dieren in een kooi te zien, maar bij aankomst blijkt het oppassen geblazen. De dieren lopen vrij rond en je moet niet binnen een straal van 7 meter in de buurt komen, want dan loop je serieus gevaar. Soms worden er een stuk of twee waargenomen, soms ook geen een. We hebben vandaag geluk en zien een aantal volwassen vrouwtjes al dan niet met jongen en de grote baas himself. Het is echt een prachtig gezicht. Vooral als het grote mannetje een kokosnoot pakt en die met z’n handen pelt, als ware het een sinaasappel. Vervolgens ‘tikt’ hij de kokosnoot tegen hout en lekt het sap eruit. Nadat hij het vruchtvlees op heeft, slingert hij zichzelf naar de andere kant van de open plek in het bos, een angstig heen en weer bewegende groep toeristen achter zich latend. Na een uur fantastisch aapjeskijken gaan we verder richting een Iban longhouse in de jungle van Sarawak. De Iban werden heel lang geleden gevreesd als koppensnellers. Ze waren een oorlogslustige stam en waren destijds zelfs actief als piraten. Vandaag de dag is het een vredelievende groep mensen die wonen in zogenaamde longhouses. De traditionele longhouses zijn van hout, maar we zien ze ook al van beton, compleet met electriciteit, schotelantennes en stromend water. Wij komen na een boottocht aan bij het longhouse waar wij zullen overnachten. Het is een houten exemplaar, deels voor de toeristen in stand gehouden en deels voor henzelf. Inmiddels ligt er een weg en is er electriciteit. De bewoners moeten nog wel naar de rivier om zich te wassen, want vooralsnog is er geen stromend water. We nemen een kijkje in het huis. Het is een heel langwepig gebouw op palen dat je nog het best als een aaneengesloten rijtjeshuis kunt zien. Ieder gezin heeft zijn eigen unit met daarvoor een stuk gemeenschappelijke ruimte en daarvoor een buitenruimte. Het is echt een prachtige constructie en terwijl mijn blote voeten de houten vloer betreden, denk ik opeens weer aan mijn voormalige ruimte in de inktfabriek. Het lokale drankje is rijstwijn en er komt een oud baasje op me afstappen die overduidelijk al een flesje of wat van dat spul opheeft. Hij schaamt zich in ieder geval nergens meer voor en pakt me stevig beet. Die avond worden we uitgenodigd met de Iban te dansen en rijstwijn te drinken in de longhouse. We zijn met een groep van 8 toeristen die er allemaal de humor wel van inzien. Het is een leuke avond en om een uur of elf keren we allen terug naar onze spartaanse accomodatie in de vorm van een schuur op palen. De volgende dag zien we hoe peper groeit, hoe ze longboats maken en krijgen we een blowpipe-demonstratie. Na dit alles stappen we weer in de boot en daarna in de auto die ons op het busstation dropt. Via Bintulu rijden we naar Miri en onderweg zien we vele palmolieplantages en veel, heel veel vrachtwagens met boomstammen. De ontbossing gaat ook hier in rap tempo en je vraagt je af hoe het toch verder moet. De rivieren zijn bijna allemaal modderbruin, omdat het regenwater op zijn weg naar het laagste punt alle grond meesleept. Vroeger hield de dik begroeide jungle dit wel tegen en was het water helder. En dit is natuurlijk nog niet eens het ergste gevolg van de ontbossing. Het is moeilijk om met het vingertje naar de bewoners hier te wijzen. We hebben zelf immers in het verleden ons eigen land ook helemaal gecultiveerd en wij zijn ook deels verantwoordelijk voor de aankoop van het hout uit het tropisch regenwoud en die palmolie wordt bijvoorbeeld weer gebruikt om onze auto’s op biodiesel te laten rijden. Je kunt je afvragen of het milieu daar wat mee opschiet. Gelukkig zijn er op Borneo ook gebieden waar absoluut niet gekapt mag worden: de National Parks. Wij zijn onderweg naar Miri om vervolgens met het vliegtuig (ook lekker voor het milieu) naar Gurung Mulu National Park te gaan. We moeten overnachten in Miri en terwijl ik bij de tassen blijf, gaat Rein op zoek naar een hotelletje. Hij komt terug met een grijns op z’n gezicht, want hij heeft iets redelijks gevonden voor weinig. Hij vindt het wel vreemd dat de hoteleigenaar bij het tonen van de kamer uit het raam wijst en zegt: ‘Daar aan de overkant is een nog goedkoper hotel. Zou je daar niet heen gaan?’ ‘Nee’, zegt Rein. ‘Deze kamer is prima. We nemen hem!’ Nadat we onze tassen gedropt hebben, klimmen we de heuvel op naar het Petroleum Museum. Naast dit museum staat de boortoren van de eerste oliebron van Maleisie: de Grand Old Lady uit 1910. Miri is een nieuwe en rijke stad die eigenlijk door de olie is ontstaan. Het staat vol met betonnen gebouwen en hotels en het spreekt ons niet erg aan. Later die avond wordt trouwens duidelijk waarom de hoteleigenaar zo naar de overkant van de straat wees. Onder het hotel blijkt een discotheek te zitten die de woorden ‘SEXY ANGELS’ groot op een spandoek heeft staan. Het is een ordinaire hoerenkeet en tot twee uur in de nacht beweegt ons bed mee op de valse geilemannenkaraoke van beneden en, wat later, op het gekreun uit de overige hotelkamers. De volgende dag vliegen we met ons brakke hoofd naar Mulu. We beginnen met de wandeling naar de meest beroemde grotten. Waar je normaal op drassige paden loopt, vol met bloedzuigers en andere hindernissen, lopen we nu over een plankier. Het park met de grotten staat op de werelderfgoedlijst en ze hebben deze attracties voor iedereen toegankelijk gemaakt. Het is wat vreemd, maar eigenlijk ook heel geweldig voor mensen die wat minder fit of goed ter been zijn. Onderweg zien we allerlei vreemde diertjes en insecten en mooie vlinders en bloemen. We komen na drie kilometer aan bij Lang’s Cave, een grot waar we prachtige formaties zien. Daarna vervolgen we onze weg naar de Deer Cave, de grot met de grootste entree ter wereld. Het is een reusachtige grot die vanbinnen wel 120 meter hoog is en die bewoond wordt door ontelbare vleermuizen. Je kan hier twee op elkaar gestapelde Lebuinustorens in kwijt! Nadat we de grot van binnen hebben bekeken, nemen we plaats buiten de grot waar we, als we geluk hebben, de spectaculaire uittocht van de miljoenen vleermuizen uit de grot kunnen zien. Helaas begint het te gieten en blijven de vleermuizen binnen. Wij lopen in de stromende regen terug naar onze accomodatie. De dag erop gaan we per longboat nog twee grotten bezoeken. Met name de laatste grot is bijzonder, want daar stroomt nog een aanzienlijke hoeveelheid water door. Het is net een filmset van een fantasyfilm. Naderhand kunnen we buiten de grot een duik nemen in hetzelfde water als door de grot stroomt. Het is superhelder en werkelijk verfrissend koud. Het is lang geleden dat ik in zo koud water heb gelegen! Voordat we de volgende dag terug vliegen, maken we de wandeling naar de Canopy Skywalk, een stelsel van smalle hangbruggen op zo’n 35 meter hoogte. Je kunt zo de jungle vanuit een ander perspectief bekijken. Na deze wandeling vliegen we terug naar Miri en rijden we de volgende dag met een minivan naar Bandar Seri Begawan, de hoofdstad van het Islamitische Brunei. Brunei is een van oudsher machtig sultanaat. De bloeiperiode lag tussen de 14e en 16e eeuw en toen was het rijk ook veel groter dan nu. Onder invloed van Europese imperialisten verloor het sultanaat terrein en was het van 1888 tot 1984 zelfs een Brits protectoraat. Sinds 1984 is het weer een autonome staat met aan het hoofd Sultan Hassanal Bolkiah. Hij is een telg uit de dynasty die al sinds de 15e eeuw aan de macht is en die walgelijk veel geld hebben verdient met de olie. Hij is zowel hoofd van de staat als de regering en deinst niet terug voor wat voor zelfverheerlijking dan ook. Bij aankomst in Brunei vinden we die enorme rijkdom niet zo erg zichtbaar bij het gewone volk. Het schijnt dat de bevolking wel redelijk kunstmatig aan het werk wordt gehouden (merendeel in overheidsdienst) en dat ze van allerlei regels profiteren, zoals bijvoorbeeld het niet hoeven betalen van belasting. We kopen een retourtje Bangar. Niet omdat we daar moeten zijn, maar vanwege de speedboot die er naartoe vaart. Met een gangetje van soms wel 80 km. per uur knallen we door een web van mangroves en waterwegen. De boot hangt helemaal scheef in de bochten en we voelen ons een beetje James Bond. Daarna ronselen we vervoer naar Jerudong om twee resultaten van een buitensporig uitgavenpatroon te bekijken. Prins Jefri, de broer van de sultan, is een extravagante man met een gigantisch gat in de hand. Hij heeft in Jerudong het Empire Hotel & Country Club laten bouwen. Dit duurste hotel ter wereld heeft een slordige 1 miljard dollar gekost. Wij hebben er even rond gekeken en je snapt niet hoe dit hotel ooit winst kan maken. Dezelfde Prins Jefri heeft in 1994 het grootste attractiepark in Zuidoost-Azie laten bouwen: de Jerudong Playground. Hij heeft niemand minder dan Michael Jackson het park laten openen met een voor de mensen uit Brunei gratis concert. Het attractiepark was een gift van het sultanaat aan het volk, maar ditzelfde volk had natuurlijk nooit genoeg knaken om het park te onderhouden. Wij lopen er rond door half afgebroken attracties, overwoekerde paden en lege plekken waar ooit megarides stonden die inmiddels aan de Thai zijn verkocht. Er zijn nog een paar attracties open en voor 1 euro (!) kunnen we een paar rondjes rijden in afgetrapte karts op een al even afgetrapte baan. Achter de pits staat een rij karts waar de wielen al afgesloopt zijn. Het wordt langzaam donker en voor ons en nog twee anderen wordt in de Simulator een zielige goochelshow opgevoerd door iemand die blijkbaar gisteren een goocheldoos voor z’n verjaardag heet gekregen. Het is tenenkrommend en fascinerend tegelijk. Wat ooit een levendig symbool voor pracht, praal en welvaart was, is verworden tot een in verval geraakt, misvormd stuk geschiedenis. De vergelijking van Jerudong Park als metafoor voor het leven van Michael Jackson dringt zich op en de onbedoelde ironie van het openingsconcert. De volgende dag staan we om kwart voor zes op om de ferry naar Palau Labuan te halen. Vanuit daar kunnen we een boot naar Kota Kinabalu (KK) in Sabah pakken, maar bij aankomst op het taxfree eiland waait het en vaart de boot naar KK niet. We besluiten dus maar noodgedwongen een nachtje op het eiland door te brengen. We lopen naar een tent waar je taxfree bier kan drinken. Een euro voor 650 ml. Tiger bier! We raken in gesprek met een Filippino en iemand uit Sarawak die beiden in de olieindustrie werken. Bijna iedereen op Borneo spreekt engels. Er zijn zoveel verschillende etnische groepen, dat ze onderling het engels soms ook als voertaal gebruiken. Het is een leuke avond en de volgende morgen vaart de boot ons wel naar KK.